ÖZET Bu tez çalışması, bellek ve sinema arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamaktadır. Filmlerin içerdiği hatırlama, unutma, hatırlatma, unutturma, travma, yüzleşme ve örtbas etme, unutturmaya karşı direnme, geçmişle hesaplaşmayı engelleme gibi tematikler, bellek ve sinema ilişkisine dair temel noktaları belirtir. Bu tez çalışması; 2000'li yıllarda Türkiye sinemasının toplumsal bellek üzerinden geçmiş imgelerinin nasıl temsil edildiği ve neden bu şekilde temsil edildiğini incelemektedir. Bu amaca ulaşmak için; hatırlama, unutma edimlerini merkezine alan ve bu anlamda resmi tarih kurgusunu karşı-bellek üzerinden sorgulayan Orhan Eskiköy, Zeynel Doğan, Babamın Sesi (2012) ve Erol Mintaş, Annemin Şarkısı (2014) filmleri seçilmiştir. Bu filmler, zorunlu göç, anadil problemi, faili meçhul cinayetler gibi tematikler etrafında örülmüş hikâyelerden yola çıkan, bireysel hatırlama/unutma edimlerinin kolektif temsilleri olarak karşımıza çıkarlar. Türkiye'nin tarihsel olarak hesaplaşılması gereken önemli dönemeçlerine dair ulusal kimliğin dışında kalan kimliklerin temsil rejimine dair ne ve nasıl içeriklere sahip olduğu ve bugünle ilişkili olarak belleğin şimdiyi nasıl yeniden ürettiği araştırmanın temel problemini oluşturmaktadır. Türkiye'nin kuruluşundan bu yana çeşitli travmatik olay ve süreçleri kurcalayan, hatırlanması ve yüzleşilmesi istenen olayların sinema üzerinden temsilini sunan bu filmler; karşı-bellek üretiminin tezahürleridir.

ABSTRACT The purpose of this study is to examine the relationship between memory and cinema. Themes of the films, such as remembering, forgetting, reminding, forgetting, trauma, confrontation and covering up, resistance to forgetting, preventing confrontation with the past, indicate the basic points about the relationship between memory and cinema. It also examines how the past images of Turkish cinema in the 2000s were represented through social memory and why they were represented in this way. Accordingly, Orhan Eskiköy, Zeynel Doğan, My Father's Voice (2012) and Erol Mintaş, My Mother's Song (2014) films, which center the act of remembering and forgetting, and in this sense question the official historical fiction through counter-memory, were selected for this study. These films appear as collective representations of individual acts of remembering/forgetting based on stories woven around themes such as forced migration, the problem of mother tongue, and unsolved murders. The study mainly deals with what and how the contents of the representation regime of the identities other than the national identity regarding the important turning points of Turkey that need to be reviewed historically, and how the memory reproduces the present in relation to today. These films, which have been dealing with various traumatic events and processes since the foundation of Turkey, and presenting the events that are desired to be remembered and confronted through cinema, are the manifestations of counter-memory production.