ÖZET Eğitim, bireyin içerisinde bulunduğu toplumun millî, manevî ve kültürel değerlerini kazanmasını; bilgi, beceri, tutum elde etmesini; istendik yönde davranışlar oluşturmasını sağlayan bir süreci ifade eder. Eğitimin bu görevleri, öğretim ile okulda sistemli bir şekilde yerine getirilir. Öğretim süreci, çeşitli materyaller vasıtasıyla gerçekleştirilir. Bu materyallerin başında öğretim programı ve ders kitapları gelmektedir. Çalışmada; toplumcu bir kuram olan “Oluşumsal/Genetik Yapısalcılık” ile Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları 9, 10, 11 ve 12. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı ders kitabında yer alan hikâye ve roman metinlerini incelemek amaçlanmıştır. Kuramın teorisyeni Lucien Goldmann; Karl Marx, Jean Piaget, Georg Lukacs gibi düşünürlerden etkilenerek genetik yapısalcılık kuramını oluşturmuştur. Bu kuram, toplumda yaşanan değişim ve dönüşümlerden güç alarak toplumsal bir grubun ideolojisini ortaya koyan, eserin iç ve dış dinamiklerini bütüncül bir bakış açısıyla irdeleyen diyalektik bir metottur. Goldmann, bu noktada edebiyat sosyolojisinin alışılmış yöntemlerini irdeler ve eleştirir. Edebiyatta, tek tip/klasikleşmiş incelemeyi sorunsallaştırır; anlama ve açıklama aşamasından oluşan ikili bir yöntem geliştirir. Bu yöntemle ders kitabında yer alan yazınsal metinlerin içeriğini çözümlemek, iç içe geçmiş toplumsal olguları açıklamak, metinlerin/eserlerin toplumsal boyutuyla eğitim-öğretim ile olan ilişkisini betimlemek hedeflenmiştir. Anlama aşamasında olay örgüsü, kişi, yer, zaman, bakış açısı, anlatım teknikleri belirlenmiş; açıklama aşamasında ise toplumsal yapı ve ilişkilere (kültürel, iktisadî, dinî, siyasî), anlatının kaynağına, yazarın yaşadığı döneme, tarihsel arka plana, simgesel çözümlemeye bakılmıştır. Bu incelemeyle ders kitabına alınan edebî metinlerin dünya görüşü ortaya koyma durumu değerlendirilmiştir. İncelenen metinlerin üçte biri dünya görüşü yansıtmazken diğer metinlerin mücadele, bağımsızlık, fedakârlık, emek, sabır, sorumluluk, sevgi, saygı, adalet vb. değerler üzerinden dünya görüşü ortaya koyduğu görülmüştür.

ABSTRACT Education is the acquisition of the national, spiritual and cultural values of the society in which the individual lives; acquire knowledge, skills, attitudes; It refers to a process that enables the formation of behaviors in the desired direction. These tasks of education are fulfilled in a systematic way at school by teaching. The teaching process is carried out through various materials. At the beginning of these materials are the curriculum and textbooks. In the study; It is aimed to examine the story and novel texts in the 9th, 10th, 11th and 12th grade Turkish language and literature textbooks of the Ministry of National Education Publications with "Genetic Structuralism", which is a socialist theory. Lucien Goldmann, the theorist of the theory; Influenced by thinkers such as Karl Marx, Jean Piaget, and Georg Lukacs, he created the theory of genetic structuralism. This theory is a dialectical method that reveals the ideology of a social group and examines the internal and external dynamics of the work from a holistic perspective, taking strength from the changes and transformations experienced in the society. At this point, Goldmann examines and criticizes the usual methods of the sociology of literature. In literature, it problematizes the uniform/classicized study; develops a dual method consisting of understanding and explanation phases. With this method, it is aimed to analyze the content of literary texts in the textbook, to explain intertwined social phenomena, to describe the social dimension of texts/works and their relationship with education. At the stage of understanding, plot, person, place, time, point of view, narration techniques were determined; In the explanation phase, the social structure and relations (cultural, economic, religious, political), the source of the narrative, the period in which the author lived, the historical background, and the symbolic analysis were examined. With this examination, the world view of the literary texts included in the textbook was evaluated. While one third of the analyzed texts do not reflect the worldview, the other texts include struggle, independence, sacrifice, labor, patience, responsibility, love, respect, justice, etc. It has been seen that the world view is revealed through values.