ÖZET Bu tez çalışmasında, tekstil boyama alanında kullanımı çok eski zamanlara dayanan Rubia tinctorum L. (Kök Boya) bitkisi kullanıldı. Tarihsel olarak kök boyanın (Rubia tinctorum L.) ortaya çıkışı, günümüze kadar değişim göstererek gelişi, elde ediliş yöntemleri, avantajları ve diğer sentetik boyalara karşı gösterdiği avantajları dikkat çekmiştir. Gerek ekonomik açıdan gerek uygulanabilirliği açısından özellikle tekstil sektöründe çok büyük yere sahip olan kök boya (Rubia tinctorum L.); sağlık, ekolojik döngü ve ekonomik yarar sağlayabilme özellikleriyle birçok avantaja sahiptir. Özellikle bu bitkinin antibakteriyel ve antioksidan özelliklere sahip olması, aynı zamanda hastalıkların tedavisinde kullanılıyor olması sahip olduğu diğer avantajlardandır. Bu tez kapsamında tekstil boyama alanında kullanımı çok eski zamanlara dayanan Rubia tinctorum L. (Kök Boya) bitkisi kullanıldı. Bu bitkinin ekstraktından sentezlenen partikül literatürde ilk kez rapor edildi. Taramalı Elektron Mikroskop (SEM), Fourier Dönüşümlü-Kızılötesi (FTIR), Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (HPLC) cihazları ile yapısal karakterizasyonları yapıldı. Ayrıca partikülün biyoaktivite (antimikrobiyal, antioksidan ve biyouyumluluk) özellikleri incelendi. Endüstride uygulama alanları ayrıca araştırıldı. Rubia tinctorum L. (Kök Boya) bitkisinin ekstraktından sentezlenen partikülün ve endüstriyel alanda uygulamasının literatürde ilk kez olması bu tezin orijinal kısmını oluşturmaktadır. Ayrıca sentezlenen partiküllerin Parasetamol ve Seftriakson ilacının salım mekanizmaları incelendi. Sentezelenen partiküllerin biyomedikal alanlarda kullanım etkinliğinin incelenmesi ve ülkemizde kök boya bitkisinin ekonomiye katkısının artırılması hedeflendi.

ABSTRACT In this thesis study, Rubia tinctorum L. (Root Dye) plant was used in the field of textile dyeing, which dates back to ancient times. Historically, the emergence of madder (Rubia tinctorum L.), its arrival with changes, its methods of obtaining, advantages and advantages over other synthetic dyes have attracted attention. Root dye (Rubia tinctorum L.), which has a great place in the textile sector, both in terms of economy and applicability; It has many advantages with its health, ecological cycle and economic benefits. In particular, the antibacterial and antioxidant properties of this plant, as well as the fact that it is used in the treatment of diseases, are other advantages it has. Within the scope of this thesis, the use of textile dyeing area preserves the status of Rubia tinctorum L. (Root Dye) plant, which dates back to ancient times. The particle synthesized from the extract of this plant was reported for the first time in the literature. Desired characterizations were performed with Scanning Electron Microscope (SEM), Fourier Transform-Infrared (FTIR), High Performance Liquid Chromatography (HPLC) devices. In addition, the bioactivity (antimicrobial, antioxidant and biocompatibility) properties of the particle were examined. Application areas in industry were also investigated. The fact that the particle synthesized from the extract of Rubia tinctorum L. (Root Dye) plant and its industrial application is the first in the literature constitutes the original part of this thesis. In addition, the release mechanisms of the synthesized particles Paracetamol and Ceftriaxone were examined. It was aimed to examine the efficiency of use of the synthesized particles in biomedical fields and to increase the contribution of the root dye plant to the economy in our country.