ÖZET Bu çalışmada Malatya Müzesi’nde bulunan Osmanlı Dönemine ait 47 mühür katalog bölümünde detaylı olarak incelenmiştir. Eserler: tılsım mühür, tutamak ve yüzük mühür olarak değerlendirilmiştir. Bunların içinde yer alan tılsım mühürler genellikle bir tılsımı dile getirdikleri için bu imle anılmışlardır. Yüzük biçimindeki mühürler, şekillerinden dolayı bu ismi almışlardır. Yüzük Mühür yüzük biçiminden dolayı, tutamak mühürler de tutamaklı bir yapıda oldukları için bu ismi almış bulunmaktadır. Gümüş, bronz, pirinç, bakır, tunç ve akik gibi madenler ve kıymetli taşlar üzerine kazınan mühürler sülüs, ta’lik, rika ve mahalli yazı gibi farklı hatlardaki yazılarla süslenmişlerdir. Mühürlerin hangi yöreye ait oldukları tam olarak tespit edilemezken Malatya, Pütürge, Arguvan bölgelerinin birkaç eserde geçtiği görülmektedir. Müzede yer alan mühürlerin tamamında döküm ve kazıma tekniği kullanılmıştır. Mühür formları, başta dairesel olmak üzere; elips, üçgen, kare ve altıgen şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Malatya Müzesi’nde bulunan Osmanlı Dönemine ait damga mühürler üzerinde yaptığımız bu çalışmada mühür baskılarında betimlenen konuların genellikle kıvrık dal motifleri, çizgiler, çentikler, palmet, imame, bitkisel, rozet, Mühr-ü Süleyman motifleri karşımıza çıkmaktadır. Tılsım Mühürlerinde, Mühr-ü Süleyman motifi kullanılmıştır. İçerisine ebced hesabına göre harfler yerleştirilmiştir. Tılsımlarda tarih ve mührün hangi yöreye ait olduğu belirtilmemiştir. Genellikle dini ibareler geçmektedir. Çalışmamızın son bölümünde eserlerle ilgili çizimler ve resimlerden meydana gelen levhalar kısmı yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Tılsım Mühürler, Tutamaklı Mühürler, Yüzük Mühürler Osmanlı, Maden Sanatı, Hakkak, Yazı.

ABSTRACT In this research, 49 seal catalogues of the Ottoman period in Malatya Museum have examined with detail in terms of form, period they belong to, materials used, areas of use, ornamentation techniques, type of writing, which region were belong to and techniques used in the making of seal and their definitions made. The seals acquired by the museum through purchase, excavation and grant are grouped according to their purpose of use as official (authority and institution), individual (person) and talisman seals. The artifacts have treated as talisman seal handles and ring seals, and the talisman seals included in them often got this name because they voiced a talisman. The seals in ring form have received this name because of their ring seal form, and the seals in the handle have a handle structure. The seals engraved on mines and precious stones such as silver, bronze, brass, copper, bronze and agate. Those have decorated with inscriptions in different lines such as Sülüs, Ta'lik, Rika and local inscriptions. Although not all of the regions belongs to have been identified; there are also the seals which have determined to belong which region based on a few of the artifacts mentioned by the names called Malatya, Pütürge and Arguvan. The period of most of the seals has been identified and dated to the 19th to 20th century period. In addition, there is no date on which time the majority of belong. For this reason, someof the periods to which belonged have not been found. All of the seals in the museum included casting and scraping techniques. The seal forms which mainly circular, Ellipse, triangle and square have figurized in the form of hexagons. the subjects depicted in the seal prints are usually convoluted branch s, lines, notches, palmettes, imame, herbal, rosette, seal-ü Süleyman symbols in this Malatya Museum. In the talisman seals, the letters are placed according to the account of abced by using the seal-ü Suleiman symbol. The date and locality of the seal has not specified in the talismans. However, has determined that were used the names of the prayers to Allah, the words of Allah, the Prophet Muhammad and the four caliphs, important names from the Sunnah Al-Ahli, and 7 (Seven) Sleepers. The part of the seal plates consisting of drawings and paintings related to the work examined, will be found in the last part of our research. Key Words : Talisman Ring Seal, Ring Seal, Handle Ring Seal, Writing, Ottoman, Mina, art, Hakkak