ÖZET: ġayia, insanın ortaya çıkıĢıyla baĢlayan ve insan yaĢamının geliĢmesiyle birlikte geliĢen sosyal bir olgudur. ġayia belirli bir mekâna veya zamana özgü olmayıp, insan toplumunun olduğu her yerde bulunan ve birey ve toplum üzerinde etkisi olan moral ve psikolojik durumlar üzerinde çalıĢır. KuĢkusuz öteden beri insanların eski ve modern çağlarda iyi ya da kötü amaç ve hedeflerini gerçekleĢtirmek ve emellerine ulaĢmak için kullandıkları araçlardan biri de Ģayiaları yaymaktı. ġayiaları yaymakta kullanılan üslupların çeĢitlendiği bir gerçektir. Nitekim baĢta dil yoluyla olmak üzere insanların tedavülünde olan yazılar, yayınlar veya modern yollarla baĢkalarına aktarılan Ģayialar söz konusudur. ġayialar/söylentiler teknoloji araçları, modern iletiĢim ve çeĢitli sosyal iletiĢim siteleriyle paralel olarak modern çağımızda kendisine popüler bir pazar buldu. Bu modern iletiĢim araçları yoluyla yaygınlaĢan Ģayiaların çokluğu ve içerdiği çok sayıda yalan ve iftira nedeniyle Müslüman birey artık kendisine aktarılana inanmaz hale gelmiĢtir. Fert ve grupların hayatları üzerindeki büyük etkisi nedeniyle, Ġslam bu konuyu Kur'an-ı Kerim'in birçok ayetinde ve Hz. Peygamber‟in sünnetinde kendi bakıĢ açısıyla temelden ele alıp çözmüĢtür. ġayiaların toplumda aktarılma ve yayılma hızı nedeniyle insanlar üzerinde etkisi vardır. Bilhassa günümüz dünyasında bu durum geçerlidir; çünkü çağımızda Ģayiaları en hızlı Ģekilde birçok yere yayan medya ağları bulunmakta ve bunlar krizlerde, afetlerde, savaĢlarda belirgin ve önemli bir rol oynamaktadır. Keza insanların his ve duyguları üzerinde etkili olmak ve uluslararası kamuoyunu harekete geçirmek için kendine mecra bulmaktadır. ġayia ve söylentilerin pek çok nedeni vardır. Bunlar da Ģunlardır: ikiyüzlülük, tek bir toplum veya hane halkı arasında nefret ve kin tohumları ekmek, onu bölmeye çalıĢmak, aralarında çatıĢma yaymak, cehalet ve gaflet sebebi de dahil olmak üzere kiĢisel çıkarlar, herhangi bir delil olmadan veya araĢtırma yapmadan yalan haberlere uymak, namuslu insanları suçlamak ve onların namusunu zedelemek, özellikle töhmet altında bırakıp. namuslarını lekelemek için iffetli kadınların iffetlerine dil uzatmak. ġayia ve söylentiler toplumun ve ailenin parçalanmasına yol açan, ciddi olumsuz etkileri olan en ağır ve tehlikeli sosyal hastalıklardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle halkların ve hükümetlerin caydırıcı kanunlar ve cezalar uygulayarak ve kaynağını Ġslam Ģeriatından alan imanı avam ve havasın kalplerinde yeniden canlandırmak yoluyla bunlarla mücadele etmeleri gerekiyordu. Aile ve toplum açısından son derece tehlikeli olması nedeniyle Ġslam hukuku, bunu yapanlara ağır ve caydırıcı bir ceza belirlemiĢtir. Çünkü Ģayialar birey veya toplum düzeyinde kiĢinin hayatıyla bağlantılı olup bazı durumlarda cinayete, ardından ölüme, boĢanmaya, uzuvlardan birinin kesilmesine veya malın yok edilmesine yol açabilmektedir. Buraya kadar anlatılanlar birey düzeyinde. Devlet düzeyinde ise çoğu durumda ülkeyi kargaĢaya, kaosa, maddi ve manevi çöküĢe, kan dökülmesine, vatandaĢların devlet nezdinde moralinin bozulmasına sürükleyebilir, bazı durumlarda ise ülkenin çökmesine ve iĢgal edilmesine neden olabilir. Böylece dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi özellikle savaĢ ve çekişmelerin yaşandığı zamanlarda savunma güçleri mağlup edilecektir. Tüm bu nedenlerden dolayı hükümetlerin bir an evvel hızlı bir Ģekildeçare.

ABSTRACT: Rumours are a social phenomenon that appeared with the emergence of human beings, and developed with the development of human life. Rumours are not specific to a specific place or time, but rather wherever the human society is, rumours appear, and they work on morale and psychological statuses that have an impact on individuals and societies as well. Indeed, the spread of rumours was, and still is, one of the tools used by humans to achieve their goals, desires, and ambitions, whether good or bad. The methods used in propagating rumours have varied. Rumours are spread orally, in writing form or publications, or modern means, in what people circulate about others, and rumours have found a „voluminous market‟ in our modern era coinciding with the modern means of technology, communications, and multiple social networking sites. Every day the Muslim individual encounters the abundance of rumours circulating through these modern means. Muslims hear many lies and fabrications. Due to rumours‟ great impact on the life of the individuals and societies, the religion of Islam has dealt with this issue from its roots in many verses of the Holy Qur‟an and the Sunnah of the Prophet (May Allah‟s Peace and Blessings be upon him).Rumours have an impact on souls because of the speed of their transmission and spread throughout society, especially in our time, because there are media networks that spread rumours as quickly as possible to most places. Additionally, rumours play a prominent and dangerous role in crises, disasters, and wars, because they are meant to work on the feelings and emotions of people, and move the global public opinion. Rumours have many causes, including: hypocrisy, distributing and cultivating hatred, disintegration and conflict between members of the same society, attempting to disintegrate the society, spreading conflict between individuals, and personal interests, including ignorance, negligence, and following fake news without proof or evidence, or accusing honorable people, and defaming their honor; specifically, to challenge the chastity of chaste women, and attach charges to them to lose their honor and their trusts.Rumours are considered one of the most severe and dangerous social diseases that lead to the disintegration of society and the family, and have serious negative effects. Therefore, people and governments are supposed to seek to address them by imposing deterrent laws and penalties, and reviving the faith that flows from Islamic law in the hearts of the public and the private.Due to the severity of danger of rumours to the family and society, Islamic law determined a severe and deterrent penalty for those who commit rumours, this is because they are related to human life, as an individual or as a community, and because in some cases rumours may lead to murder and then death, or divorce, or cutting off a body part, or destroying money and wealth. This is on the individual level. As for the state or government level, in most cases, rumours may cause sedition or chaos, material and moral collapse, bloodshed, and the collapse of the morale of citizens in front of the state, and in some cases rumours may cause the collapse of the country. Thus, the defensive forces will be defeated, as it happened in several countries of the world in particular during the days of wars and strife. For all of these reasons, governments need to remedy and quickly intervene to reduce the negative effects of rumours. This can only be achieved through a well-thought-out plan.