ÖZET Bütün edebi sanatların temel taşı olan aşk, klasik edebiyatta sıradan bir arzudan hastalık derecesine kadar uzanan farklı şekil ve boyutlarda ele alınmıştır. Klasik edebiyatta temel amaç her ne kadar sevgiliye ulaşmak gibi görünse de aslolan bu aşkı her yönüyle yaşamaktır. Aşk; âşık, sevgili ve rakîp üçgeninde anlatılır. Bu üçgenin merkez noktasında sevgili yer almaktadır. Sevgili; güzelliği, vefasızlığı, âşığa sürekli cefâ ve zulümde bulunması, âşığa değil de rakiplere ilgi göstermesiyle karşımıza çıkmaktadır. Âşık ise sevgilisinden ayrı kaldığı için sürekli bir üzüntü hâli yaşayan, sevgilinin her türlü cefâsına ve eziyetine katlanan kişidir. Bu eziyet ve zulüm sevgiliden geldiği için âşık için bir lütuf olarak görülmektedir. Âşığın bakış açısının hâkim olduğu şiirlerde karşımıza çıkan rakîp de çoğunlukla kötü, çirkin, arabozucu, tehlikeli, sevgilinin yanından ayrılmayan, sevgiliden ilgi, şefkat, itibar gören, riyakâr, taş kalpli, cahil, engel, çıkarcı, dinsiz, köpek, şeytan vs. olarak anılmaktadır. 18. yüzyılın ilim ve irfan sahibi şairlerinden Neylî, divanında edebiyatımızın en önemli unsurlarından olan sevgili ve sevgiliye ait tasavvurlara yoğun bir şekilde yer vermiştir. Kendi döneminin tanınan şairlerinden olan Neylî, hem yaptığı görevleri hem de verdiği eserleriyle, döneminde ve sonrasında adından sıkça bahsedilen bir şair olmuştur. Bu çalışmada Neylî Divanı'nda sevgili, âşık ve rakîp üçgeninin özellikle âşığın anlatımıyla ele alınıp hangi anlamlarda kullanıldığı anlatılacaktır.

ABSTRACT Love, which is the cornerstone of all literary arts, has been dealt within different shapes and dimensions ranging from an ordinary desire to a disease in classical literature. Although the purpose in classical literature seems to be to reach the lover, the main thing is to experience love in every aspect. Love is described in the triangle of lover, beloved and rival. Beloved is located directly at the central point of this triangle. The beloved is confronted with her beauty, infidelity, constant ignorance and cruelty towards the beloved, showing interest not in the beloved, but in competitors. The lover, on the other hand, is the person who experiences a constant state of sadness because he remains separated from his beloved, endures all kinds of hardships and torments of his beloved. Since this torment and cruelty comes from the beloved, it is seen as a blessing for the lover. The rival who appears in poems dominated by the lover's point of view is also mostly evil, ugly, disruptive, dangerous, does not leave the beloved's side, sees interest, compassion and dignity from the beloved, hypocrite, stone-hearted, ignorant, obstacle, manipulative, irreligious, dog, devil, etc. Neylî, one of the poets of the eighteenth century with his knowledge and lore, has extensively included beloved and the ideas of beloved in his divan which are the most important elements of our literature. Neylî, one of the well-known poet of his era, has been a poet whose name has been mentioned frequently during and after his period with both his duties and his works. In this study, the beloved, lover and rival triangle of Neylî Divan will be discussed especially with the lover's narrative and it will be explained in which meanings it is used.