ÖZET Postmodernizm, modern sonrası dönemde gelişen ve sadece sanatı değil yaşamın her alanını etkileyen bir akımdır. Politikadan felsefeye, modadan mimariye, kültürden günlük yaşama, edebiyattan müziğe, sinemadan tiyatroya bir biçimde etki etmiştir. Küresel kapitalist çağın ideolojik mantığı olarak değerlendirebileceğimiz postmodernizm, yaşamın her alanına sirayet eden bir atmosfer gibi de nitelenebilir. Bu nedenle özellikle 1950'lerden sonraki bilimsel, sanatsal, kültürel, ekonomik ve toplumsal gelişmeleri anlamak için de anahtar kavramlardan biridir. Tüm bu kavramsal çerçeve tezimizin konusunu teşkil eden edebiyat ve eğitim için de geçerlidir. Bugün içinde bulunduğumuz çağın edebiyat ve eğitim ortamını doğru analiz edebilmenin, imkânlarını ve sorunlarını derinlemesine kavrayabilmenin ve elbette bu disiplinlerde yeni perspektifler geliştirebilmenin yolu postmodernizmin bu sahalardaki serencamını bilmekten geçer. Nitekim postmodernizm, edebiyat alanında modernist akımlardan sonra ortaya çıkmakla birlikte edebiyatçı, metin, okur, eleştiri ve yayıncılık dünyası gibi alanın tüm unsurları üzerinde köklü tesirler bırakır. Metinlerarasılık, üstkurmaca, oyunsuluk, palimpsest, karnavalesk, çoğulculuk vb. tekniklerle edebi türleri yeniden inşa eden, klasik ve modern anlatı formlarını yapısöküme uğratan postmodernizm; dil oyunları, anakronik göndermeler, oksimoron tamlamalar içeren renkli üslubuyla yeni bir anlatı dünyası kurar. Yazarın anlatı üzerindeki otoritesini sorunsallaştırır, okur merkezli bir yaklaşımla farklı yorumlara dayalı çoğulcu ve katılımcı bir dünyanın kapılarını aralar. Pedagoji sahasına da benzer nosyonlar bağlamında etki eden postmodernizm, öğrenci merkezli, aktif öğrenmeyi öne çıkaran, çoğulcu, katılımcı ve demokratik bir modeli esas alır. Sadece temel bilgileri hafızada tutmayı, bazı temel kavramları öğrenmeyi yeterli görmez. Bireyin çağın gereksinimleri doğrultusunda çok yönlü, iş birliğine yatkın, yaratıcı fikirler üretebilen, disiplinler arası çalışmaya yatkın bir formasyonla yetiştirilmesi gerektiğini savunur. Tam da bu noktada, edebiyat sahasındaki üretimlerle, pedagoji sahasındaki uygulamaların arasında bir korelasyon bulunması elzemdir. İşte, bu tezin amacı Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminde postmodernizmin izlerini sürmektir. Bu bağlamda, öncelikle postmodernizmin tanımı, tarihî gelişim süreci, modernizm başta olmak üzere kendisinden önceki akımlarla ayrıştığı noktalar kısaca tespit edilmiştir. Sonrasında da postmodernizmin genelde edebiyata ve özelde de Türk Dili ve Edebiyatı öğretimine etkileri irdelenmiştir. Liselerde okutulan Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarından yola çıkarak metinlerin seçiminde, anlatım tekniklerinde, ünite sorularında postmodernizmin imkânlarından ne kadar yararlanıldığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Son tahlilde postmodern bir çağın içinde yetişen genç nesillerin Türk Dili ve Edebiyatı dersinde daha başarılı olabilmeleri; bugün oldukça sorunlu bir alan gibi görünen okuma, anlama, konuşma, yazma, dinleme, iletişim ve en önemlisi de düşünce üretme becerilerini geliştirebilmeleri dersin tüm paydaşlarının postmodernizm konusundaki yetkinliğiyle sağlanabilir. Bu nedenle tezin sonuç kısmında sadece ortaya konulan bulgular tartışılmamış aynı zamanda konuyla ilgili öneriler de sıralanmıştır.

ABSTRACT Postmodernism is a movement that develops in the post-modern period and affects not only art but every aspect of life. From politics to philosophy, from fashion to architecture, from culture to daily life, from literature to music, from cinema to theatre. Postmodernism, which we can consider as the ideological logic of the global capitalist age, can also be described as an atmosphere that permeates every aspect of life. For this reason, it is one of the key concepts to understand scientific, artistic, cultural, economic and social developments especially after the 1950s. All this conceptual framework is also valid for literature and education, which are the subject of our thesis. The way to correctly analyze the literary and educational environment of the age we live in today, to understand its possibilities and problems in depth, and of course to develop new perspectives in these disciplines, is to know the progress of postmodernism in these fields. As a matter of fact, although postmodernism emerged after the modernist movements in the field of literature, it left deep-rooted effects on all elements of the field such as the world of literature, text, reader, criticism and publishing. Intertextuality, metafiction, playfulness, palimpsest, carnivalesque, pluralism etc. postmodernism, which reconstructs literary genres with techniques and deconstructs classical and modern narrative forms; It establishes a new narrative world with its colorful style that includes language games, anachronistic references, and oxymoron phrases. It problematizes the author's authority over the narrative, and opens the door to a pluralistic and participatory world based on different interpretations with a reader-centered approach. Postmodernism, which affects the field of pedagogy in the context of similar notions, is based on a pluralist, participatory and democratic model that emphasizes student-centered, active learning. It is not enough to just keep the basic information in memory and learn some basic concepts. It advocates that the individual should be brought up in a multi-faceted, collaborative formation capable of producing creative ideas and prone to interdisciplinary work in line with the needs of the age. At this point, it is essential to find a correlation between the productions in the field of literature and the practices in the field of pedagogy. Here, the aim of this thesis is to trace the traces of postmodernism in Turkish Language and Literature teaching. In this context, first of all, the definition of postmodernism, its historical development process, the points where it diverges from the previous movements, especially modernism, have been briefly identified. Afterwards, the effects of postmodernism on literature in general and Turkish Language and Literature teaching in particular were examined. Based on the Turkish Language and Literature textbooks taught in high schools, it was tried to determine how much the possibilities of postmodernism were used in the selection of texts, expression techniques and unit questions. In the final analysis, young generations who grew up in a postmodern age can be more successful in Turkish Language and Literature; Developing the skills of reading, understanding, speaking, writing, listening, communication and, most importantly, generating thoughts, which seems to be a very problematic area today, can be ensured by the competence of all the stakeholders of the course on postmodernism. For this reason, in the conclusion part of the thesis, not only the findings are discussed, but also the suggestions related to the subject are listed.